Unesco Dünya Mirası Listesine girmiş ülkemizde 18 farklı eser yer alıyor. Ancak Safranbolu Türkiye‘de kent ölçeğinde bu listedeki tek yer olma özelliğine sahip bulunuyor. Safranbolu’nun harika kent yapısı, Bizans ve Osmanlı döneminden kalan tarihi evleri, hanları ve eski yapıları nedeniyle, 1994’te UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne dahil edildi. Kentte bin 200’den fazla kültürel yapı tamamen koruma altına alındı. Adını son derece değerli olan safran bitkisinden alan Safranbolu, Kızılırmak ile Filyos Irmağı arasında kalan bölgede, Hititler, Firigler, Persler, Pondlar, Romalılar, Selçuklular, Çabanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altında yaşadı. 1927 yılında Zonguldak ilçesi olan Safranbolu, Karabük’ün il olmasıyla 1995 yılında Karabük iline bağlandı. Safranbolu'da yaşayanların yazın ve kışın olmak üzere kullandığı iki bölge bulunuyor. Kışın kullanılan çarşı merkezi, Safranbolu Konakları'nın en güzel örneklerini bulabileceğiniz bir yer. Safranbolu Konakları yan yana dar sokaklara sıralanmış. Konakların hepsinde göz zevki, el emeği göz nuru işçilik ön planda. Konaklar genellikle üç kattan oluşuyor. Giriş katında, hayvanlar için bir alan bulunurken, birinci katta yemek yenilen salonu, misafir odalarını, ikinci katta ise ev halkının odalarını görmek mümkün. Safranbolu Konaklarının tamamı geniş aile yapısına uygun olarak yapılmış. Safranbolu Konakları ayrıca konak sahibinin konumuna göre de şekillenmiş. Safranbolu'da çarşı merkezi dışında Safranbolu Konakları'nın yoğun olarak bulunduğu bir başka yer ise yaz dönemlerinde kullanılan Bağlar mevkii. Burada da Safranbolu Konakları'nın nadide örneklerini görmek mümkün. Bu konaklar yaz aylarında, sıcaklardan kaçan insanlar için özel olarak tasarlanmış.

Çarşı Safranbolu'nun kalbi

Safranbolu'da yaşamın kalbi Çarşı da atıyor. Çarşı Türk kültürünün vazgeçilmez unsurlarını beraberinde taşıyor. Safranbolu'yu gezmeye gittiğinizde mutlaka Çarşı'ya uğramalı, hediyelik alış-verişinizi tamamladıktan sonra, közde pişen kahvenin doyumsuz tadına varabilirsiniz. Safranbolu Demirciler Çarşısı, Safranbolu'nun en otantik meydanında yer alıyor. Demirciler çarşısından hediyelik eşya alışverişinizi yapabilirsiniz. Safranbolu Demirciler Çarşısı, 18. yy.'dan günümüze kadar, orjinal yapısını korumuş. Çarşıda, bakırcı ve kalaycılar çalışmaya devam ediyor. Dekoratif eşya olarak evleri süsleyen bakır eşyalardan alabilirsiniz. Safranbolu'da bakırcı ve kalaycıların birlikte olmasının hikayesi ise, bakırcı ustalarının ocakta biriken küllerini atmayıp, kullanmaları için kalaycı ustalarına vermeleriyle başlamış. Ustalar bakır kapları, kalaylamadan önce temizlemek için bu külleri kullanırmış. Safranbolu Çarşı'nın bir diğer gezilecek yeri ise Yemeniciler Çarşısı. Burada ise yorgancılar, yastıkçılar, tenekeciler çalışmış. Şimdi çoğu dükkan cafeye dönüşmüş durumda. Ancak tarihi dokusunu aynen koruyan bu mekanlarda Safranbolu’nun nostaljik yanını bulabilirsiniz. Çarşıya gidip de Arasta Kahvesi içmeden sakın dönmeyin. Arasta Kahvesi’ni önemli kılan, közde pişmesi ve Safranbolu Lokumu, Osmanlı Şerbeti ve Damla Sakızı ile birlikte ikram edilmesi. Yemeniciler Çarşısı’nın ismi, o dönemde ayakkabıya, yemeni denmesinden geliyor. Çarşıda turistlere yönelik hediyelik eşyalar satan bir çok dükkan bulunuyor.

Tarih kokan Arnavut kaldırımları

Safranbolu evlerinin çarşıya, kamu binalarına, dini yapılara dönük olarak yapılması ise oldukça ilginç.

Yerleşimlerine göre hiçbir ev diğerinin manzarasını kapatmayacak şekilde yapılmış. Şehrin meydanına çıkan tüm yollar ise Arnavut kaldırımlı. Kentin tarihi dokusunun zedelememesine özen gösteriliyor. Tarih kokan Arnavut kaldırımlarında gezmeye başladığınızda zaman bir başka akıyor. İnsanın gözü ister istemez taşlara takılıyor yürüyüp giderken. 'Tek, tek bu taşları nasıl intizamla yerleştirmişler?' diye düşünüyor insan. Arnavut kaldırımlarının bitiminde bizi kuyu kebabı ve bükme karşılıyor. Yöreye özgü olan bu iki yemeyi tatmadan dönmeyin. Yeniden Çarşıya doğru yine Arnavut Kaldırımlarından yürürken, bir cafeden Demet Sağıroğlu'nun 'Dün seni gördüm rüyamda Arnavut kaldırımlı taş sokakta' adlı şarkısı çalıyor. Sorup öğreniyoruz. Yağmur sularının taşların arasından akmasına izin verdiği için yoğun yağış alan bölgelerde Arnavut Kaldırımı kullanılmış. Ayrıca altyapı kazılarının yoğun olduğu dönemlerde, sökülmesi ve tekrar döşenmesi de son derece kolay olduğundan tercih edilmiş.

Kent Tarihi Müzesi

Safranbolu ile ilgili her türlü bilgi, belge, eşya, görsel malzeme, ses ve görüntü kayıtlarını bünyesinde bulunduran Kent Tarihi Müzesi, geçici ve sürekli sergiler düzenlemek amacıyla kurulmuş bir kültür Müzesi. Safranbolu’nun tarihi ve kültürünü tanıtmak amacıyla kurulan Safranbolu Kent Tarihi Müzesi’nin bulunduğu bina eskiden Safranbolu Hükümet Konağı olarak kullanılıyormuş. Konak, 1904-1906 yılları arasında inşa edilmiş. 2007 yılında müze haline getirilmiş. Müzenin Zemin Katı Esnaf Sanatkarlar Çarşısı olarak düzenlenmiş. Esnaf ve Zanaatkarlar Çarşısında; Şifa Eczanesi, Lokumcu, Yemenici, Kunduracı, Sayacı, Semerci, Saraç, Ahşap işçiliği, Demirci, Bakırcı, Kalaycı ve Esnaf kahvesi gibi Safranbolu'daki önemli esnafların çalışma ortamları özgün canlandırma tekniği ile ziyaretçilere sunulmuş. Müzenin ikinci katında, Safranbolu geleneksel kıyafetleri ve eşyaları sergileniyor.

Safranbolu'nun ve binanın tarihçesi, haritaları, kültürel yayınları, uydu görüntüsü, sergi salonu ve konferans salonu bulunmakta. İkinci kat girişindeki salonda, Cumhuriyet dönemine ait kıyafetler sergilenmekte, Fotoğraflarlar Safranbolu salonunda, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine kadar uzanan Safranbolu tarihi ile ilgili bilgiler görsel detaylarla aktarılmakta ve aynı zamanda Roma ve Bizans dönemi, Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet dönemine ait madeni paralar ile diğer materyallerde sergilenmekte. Etnografya salonunda ise geleneksel Safranbolu yaşamında kullanılan eşyaları görmek mümkün.

Hıdırlık Tepesi ve saat kulesi

Kent Merkezinde Safranbolu’yu tamamen panoramik olarak görebileceğiniz bir konumda ve yeme içme dinlenme vakitlerinizi de burada değerlendirebilirsiniz. Gün batımında burada olmaya özen gösterin. Zira manzarası muhteşem. Safranbolu Saat Kulesi 18. yy’da Sadrazam İzzet Paşa tarafından yaptırılmış. İçindeki saati ise İngiltere’den gemiyle getirtmiş. Saat kulesinin sesi her evden, her işyerinden duyulabiliyor. Safranbolu kesinlikle bir iki günde gezilecek bir yer değil. Burada tarih canlı yaşayabileceğiniz, sizi yıllar öncesine alıp götürebilecek bir çok şey var.

Cinci Hanı ve Hamamı

Yüzyıllar boyunca Çin'den Anadolu topraklarına uzanan tarihi İpekyolu üzerinde kurulmuş irili ufaklı yüzlerce kervansaraydan biri olan Cinci Han, Safranbolulu Cinci Hoca lakaplı Karabaşzade Hüseyin Efendi tarafından 1645 yılında yaptırıldı. Tarihi İpekyolu'nun etkinliğini yitirmeye başladığı 20'nci yüzyıla kadar kervansaray olarak kullanılan Cinci Hanı, 20'nci yüzyıl başlarından itibaren Safranbolu esnafı tarafından depo olarak kullanılmış daha sonra gerekli restorasyonu yapılarak otele dönüştürülmüş. Cinci Hanı, iki katlı. Hanın alt katında hediyelik eşya dükkanları ve kafeler var. Mutlaka burada bir süre vakit geçirmenizi tavsiye ederim. Mutlaka burada bir süre vakit geçirmenizi tavsiye ederim. Cinci Hamamı ise Safranbolu'da Çeşme Mahallesi'nde Çarşı içinde bulunuyor. Halen hizmet vermekte olan hamamda kadın ve erkeklere ait iki bölüm bulunmakta.

Safranlı pilav ve yerel lezzetler

Safranbolu'da bölgede özel olarak yetiştirilen safran çiçeğinden üretilen bir çok ürünü ya da yemeği yiyebilirsiniz. Bunların başında Safranlı Pilav geliyor. Etlisinde havuçta konan Safranlı Pilav'ın en büyük özelliği pilava sapsarı rengini veren safranın yemeğe kattığı eşsiz aroması. Bunun haricinde Safran Lokumu, Bükme, Kuyu Kebabı, Cevizli Yayım, Bütün Et, Peruhi, Göbü, Tereyağlı Uzun Pakya Fasulye, Cimitli ve Cimitsiz Simit, Safranlı Zerde, Safranbolu Baklavası, Bağlar Gazozu, Kiren Şerbeti gibi birçok eşsiz lezzeti Safranbolu'da bulabilirsiniz.

Safranbolu Cam Teras

Karabük'ün turistik ilçelerinden biri olan hem doğal hem de tarihi güzellikleriyle ünlü Safranbolu'da Tokatlı Kanyonu üzerine yapılan Kristal Cam Teras Safranbolu, yerli ve yabancı turistlerin oldukça ilgisini çekiyor. Kanyonun üzerine kurulan yüksekliği 80 metre olan cam teras, yaklaşık 75 tona kadar ağırlık taşıyabiliyor. Kristal Cam Teras Safranbolu'nun terasında kullanılan camlar ise 3 cm kalınlığında 3 adet camdan oluşuyor. Safranbolu'nun muhteşem doğası eşliğinde farklı bir tecrübe yaşatan bu terasın manzarası da görülmeye değer güzellikte. Temelleri oldukça sağlam atılan teras her yıl çok sayıda ziyaretçiye ev sahipliği yapıyor. Tek seferde 400 kişiyi birden taşıma kapasitesine sahip olmasına rağmen, gezi sırasında maksimum 30 kişinin çıkmasına izin veriliyor.