İstanbul Taksim’deki Romen Kültür Merkezi’nden Romen kültürünün önemli şahsiyetleri konulu konferans dizisinin bir parçası olan ve siyaset adamı, diplomat ve yazar İon Ghica adına düzenlenen uluslararası bilimsel kolokyum nedeniyle gazetemize bir davetiye gönderilince icabet etmiştik.  Romen Konsolosluğunun onur konuğu İon Ghika, anlatımlarını Osmanlı Devleti’nin 1854-1878 dönemiyle sınırlandırmıştı.

Osmanlı Devleti’nin 1854-1878 dönemi

1774 yılında I. Mahmut döneminde (1.10.1730-13.12.1754) devlet için ana tehdit, Avrupa ülkelerinden ziyade Rusya olmaya başlamıştır. Bu durum 1917’ye kadar devam eder. 1839 reformlarının etkisizliği, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa ile baş edilememesi, 1854’te başlayan devlet borçlanması, 1853-1856 Kırım Savaşı, İngiltere ve Fransa ile müttefik olunması, Rusya’nın da din ve ırk birliği (Panslavizm)  ideolojisini ortaya koyması bu dönemin belirgin özelliklerindendir.

Sultan Abdülmecit’in (1.8.1839-25.6.1861) fırtınalı 5-6 yılından (1855-1861) sonra Sultan Abdülaziz (25.6.1861-30.5.1876) tahta geçmiştir. Saltanatta kısa süreli kalan V. Murat’tan sonra tahta geçen II. Abdülhamit 31.8.1876-27.4.1909) döneminde 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi’ne girilmiştir. Girit sorununun çıkması, Belgrad Kalesi’nin Sırbistan’a bırakılması ve Yunanistan ile sorunların artması bu döneme mührünü basmıştır.

Dönemin valileri ve bakanları

Bu dönemlerde Osmanlı Devleti’nde gayrimüslim valiler ve devlet adamları idari görevlerde bulunmuşlardır. Bunlardan Girit Valiliği yanında Bakan seviyesine çıkan Yanyalı Sava Paşa, Dışişleri Bakanı Gabriyel Noradunkyan, Katolik Yunan asıllı Dışişleri Bakanı Yusuf Franko Paşa sayılabilir.

İon Ghika, Mustafa Reşit Paşa’nın ısrarıyla Samos Adası beyi olmayı kabul etmiştir. Adada yaptığı reformlar, yol ve gimnasium gibi katkılarıyla Ada halkı tarafından da sevilmiştir. 1848 devrimci hareketlerinin içinde yoğrulmuş İon İonescu La Brad gibi daha çok tarım, çiftlik meseleleri ve toplumsal sorunlarla ilgilenen ve bu döneme imzasını atan aydınlardır.

Ghika ve İonescu dışında Batı’ya sürgüne gitme yerine İstanbul’a gelmeyi tercih eden Eliade Radulescu ve yazar Florescu’nun ataları gibi insanlar Le Courrier de Constantinople ve La Presse d’Orient gibi gazetelerde yayımladıkları makaleleriyle Tanzimat’ın devlet adamlarıyla diyaloglarını geliştirebilmişlerdir.

1859’a giden süreçte bir taraftan Romanya’nın bütünleşmesi gerçekleşirken Romen aydınları Osmanlı topraklarında yürütülen reformların takipçisiydiler.  

Kokteyl

22 Mayıs 2018 günü saat 19.00’da Taksim Meydanı’nda bulunan İstanbul Romen Kültür Merkezi yetkilileri,  düzenledikleri bu buluşmayla oldukça kalabalık bir kitleye ev sahipliği yapmışlardır.  Konuklar arasında, Ghica ailesinin soyundan gelen iki bayanın bulunması ise toplantıya daha da anlam katmıştır.Kolokyumun sonunda verilen kokteyl, dinleyicileri birbirlerine daha da yakınlaştırmış ve yeni tanışıklıklara zemin hazırlamıştır.