Dünya genelinde ve ağırlıklı olarak Anadolu ve Orta Asya medeniyetleri tarafından, baharın gelişi ve dostluğun müjdeleyicisi adı altında kutlanan Nevruz, her yıl olduğu gibi bu yıl da çeşitli yöresel etkinliklerle kutlandı.Her kültürün kendine has geleneklerinin yansıtılacağı Nevruz Bayramı 21 Mart 2018 tarihine denk gelmektedir. Yeni gün veya gün ışığı anlamına gelen Nevruz gününe özel geleneksel kıyafetler giyilip yörelere ait danslar gerçekleştirilerek coşkuyla kutlanır. 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından Bayram olarak kabul edilen Nevruz, ülkemizde de bu yıl birbirinden farklı etkinlikler eşliğinde kutlandı. Nevruz kültürünün eski dönemlerden beri vazgeçilmez alışkanlığı olan, etkinliğin gerçekleştirileceği alana Nevruz ateşi yakılıp ve üzerinden atlandı. Kültürel bir bayram Nevruz Bayramı'na ilişkin merak edilen ayrıntılar.
NEVRUZ NEDİR?
Nevruz kelimesinin aslı eski Farsçadan gelir. Yeni anlamındaki nev-ruz, gün ışığı ve yeni gün anlamındaki kelimelerin birleşiminden oluşmaktadır. Anlamı "yeni gün/günışığı"dır ve günümüzün Farsçasında da hâlâ aynı anlamda kullanılmaktadır.
NEVRUZ NE ZAMAN KUTLANIR?
Nevruz Bayramı, medeniyetler arasında farklı zaman dilimlerinde kutlanmaktadır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, Kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen 22 Mart veya 23 Mart'ta kutlanmaktadır. Astrolojik olarak ise Nevruz günü olan 21 Mart, burçlar çizelgesinde ilk sırada yer alan Koç burcunun başlangıç gününe denk gelir.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl kutlanan Türk bayramıdır.
Yaklaşık 3000 yıldır kutlanan Nevruz Bayramı'nı 2010 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kabul etmiştir ve Dünya Nevruz Bayramı olarak kayıtlarına geçirmiştir. 28 Eylül - 2 Ekim 2009 tarihinde toplanan Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu, bu özel günü Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi'ne almıştır.
NEVRUZ NEDEN KUTLANIR
Orta Asya'dan Balkanlara kadar uçsuz bucaksız bir coğrafyada yaşayan insanlar tarafından farklı şekillerde kutlanmaktadır. Nevruz, her milettin kendi kültür değerleriyle özdeşleştirip sembolleştirdiği, özü itibariyle baharın gelişinin kutlandığı coşkuyla karşılandığı bir gündür.
Gece ile gündüzün eşitlendiği 21 Mart’ta havalar ısınmaya, karlar erimeye, ağaçlar çiçeklenmeye, toprak yeşermeye, göçmen kuşlar yuvalarına dönmeye, doğa yeniden uyanmaya başlar. Bu ise bahar mevsiminin gelişinin habercisidir. Tüm bunlar sayesinde 21 Mart bütün varlıklar için uyanış, diriliş ve yaradılış günü olarak benimsenmiş ve yeni gününün gelişi olarak bayram olarak kabul edilmiş ve kutlanılmaya başlamıştır.
NEVRUZ BAYRAMINDA ATEŞİN ÜZERİNDEN NEDEN ATLANIR
Nevruz Bayramı'nda etkinliklerin düzenlendiği alana geleneksel bir şekilde Nevruz Ateşi yakılır. Ateş, tarih boyunca eski Türkler tarafından kutsal olarak sayılmaktadır. Eski Türkler, ateşi kutsal saydıklarından dolayı ateşle oynamaz, ateşe tükürmezdi. Evlerde ocakta yanan ateş söndürülmez közler külün içine gömülür ve o köz ile Ocak tekrar yakılırdı. Ocağın sönmesi, ateşin karartılması iyi sayılmazdı. Ayrıca evden komşuya köz/ateş vermek uğur sayılmazdı. O köz ya çıktığı ocağı ya da girdiği ocağı yakar kül eder diye düşünülürdü.
Ateşin kendilerini kötülüklerden arındırdığını ve hastalıklardan koruduğunu düşünen eski Türkler, Nevruz kutlamalarında da ateş yakarak üzerinden atlardı.
Bu sebepten, günümüzde de eski Türk inançlarına saygıda bulunmak ve Nevruz kültürüne uyum sağlamak için Nevruz Ateşi yakılır ve üzerinden atlanır.
Ateşin üzerinden atlarken bazı tekerlemer söylenir.
“Ağırlığım, uğurluğum (üzerimdeki kötü enerjiler) dökülsün, odda(ateşte) yanıp kül olsun”
“Yansın alev saçılsın, benim bahtım açılsın”
