2022-2023 eğitim-öğretim yılı 12 Eylül 2022 tarihinde başlayacak ve 16 Haziran 2023 tarihinde sona erecek. 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında yarıyıl tatili 23 Ocak-3 Şubat 2023 tarihleri arasında yapılacak. 14-18 Kasım 2022'de birinci, 17-20 Nisan 2023'te ikinci ara tatil yapılacak. Okulun başladığı ilk gün gelip çattığında, çocuğun aile üyeleriyle  veda zamanı geldiğinde çeşitli zorluklarla karşılaşılabiliyor. Bazı çocuklar ki, özellikle ana okulu ile 1.2. ve 3. sınıf öğrencileri ailelerinden ayrılmak istemeyebiliyorlar. Ebeveynler ise bu süreçle başa çıkmakta zorlanabiliyorlar.  Oysa anne ve babaların bu süreçle ilgili bilgi sahibi olduğunda çocuğun okula adaptasyonu kolaylaştırmak hiçte zor değil. Bir çok kurum okula başlangıç dönemini için ebeveynlere rehber olacak bilgiler vererek bu süreci hasarsız atlatmaya özen gösteriyorlar. Hem ailelerin, hem de çocuklar okullar başlamadan stresi yönetmeyi öğrenmeleri gerekiyor. 12 Eylül’de yeni eğitim-öğretim yılı başlıyor. Uzun yaz tatilinin ardından disiplinli ortamlarına dönmeye hazırlanan çocuklar ve ebeveynler için stresli bir dönem başlıyor. Okula başlayacak çocukların korkularını, streslerini, kaygılarını anlamak ve azaltmak ise mümkün.

Binlerce çocuk ilk kez okula adım atıyor

2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı’nda binlerce çocuk okulla ilk kez tanışarak yeni hayatına adım atıyor. Özellikle okulun başlangıç dönemi bazı çocuklar için heyecanlı kimi zamanda kaygılı bir dönem oluyor Bu dönemi kolaylaştırmak, çocuğun okula adaptasyonuna yardımcı olmak isteyen ebeveynler bazen bu durumu sağlıklı yönetmekte zorlanabiliyor. Türkiye'nin önde gelen eğitim kurumları anne-babalara okula başlangıç rehberi sunarak yardımcı olmaya çalışıyor. Öncelikle ebeveynlerin kendi durumlarını iyi analiz etmeleri gerekiyor. Heyecanlı, aşırı heyecanlı, kaygılı ya da mutlu hissettirecek durumların iyi yönetilmesi, çocuğun okula uyum sürecinin kolaylaşmasına olanak sağlayacaktır. Özellikle ilk kez okula adım atacak çocukların daha iyi uyum sağlaması ailelerinin davranışlarına bağlı olmaktadır.  Çocuğun daha önceki ayrılma ve kavuşma deneyimlerinin gözden geçirilmesi gerekir. Bu ayrılma ve kavuşma deneyimlerinin iyi şekilde analiz edilmesi ve gözden geçirilmesi, okula uyum sürecinde çocuğun vereceği tepkiler ve hissedecekleri hakkında ön bilgi verecektir. Geçmiş hikayelerdeki  geçişlerde yaşanan güçlükler ve güçlüklerin üstesinden gelinmesi, çocuğun okul için ailesinden ayrılması ve veda aşamasında yaşayacağı duygu ve düşüncelerin olumlu olarak görülmesine olanak tanıyacaktır.

Yaş düzeyine uygun bilgi verilmeli

Okula başladığında çocuğa onu nelerin beklediğine dair gelişim düzeyine uygun şekilde ön bilgi vermek potansiyel kaygının ortaya çıkmasını önleyici olacaktır. Örneğin; “Okulda sana ğretmenin yardımcı olacak. İhtiyacın olduğunda ona söyleyebilirsin ya da okulda arkadaşların olacak, onlarla çeşitli oyunlar oynayabilirsin” gibi olumlu, yapıcı ve yaşına uygun ifadeler kullanılabilir. Okula ve öğretmenine güvenmeniz ve bunu çocuğunuza hissettirmeniz onun da güven duymasını kolaylaştıracaktır. Çocuğunuzun ritmine uygun ilerleyin: Her çocuğun ihtiyacı ve ritmi farklıdır. Bu nedenle çocuğunuzun ihtiyacını doğru belirlemek, kaygısı yüksekse bu kaygının altında yatan dinamikleri doğru analiz etmek ve buna uygun müdahale etmek oldukça önemlidir. Ayrılıkları; pozitif bir ifadeyle, duygusal güç vererek, mutlaka vedalaşarak gerçekleştirmek ve süreci çocuğunuzun ritmine uygun yönetmek gerekir. Ancak vedayı onun ihtiyacından uzun tutmamak yani çocuğunuzun bu geçişi yaşamasına fırsat tanımak gerekir.

Çocuğun karar vermesine olanak tanıyın

Kendine ait kararları olması için çocuğunuza alan tanıyabilirsiniz. “Hangi çantayı almak istersin? Önce giyinmek mi istersin, kahvaltı etmek mi?” gibi sınırları sizin belirlediğiniz seçim alanları ona güç verecektir. Geçiş nesnesi kullanın: Bu süreçte sevdiği bir oyuncağı, sizin fotoğrafınızı ya da ufak ve maddi değeri olmayan bir eşyanızı ihtiyaç duyduğu sürece okula götürmesi ona güvende olduğunu hatırlatabilir. Vedalaşma ritüeli oluşturun: Siz bu ritüeli gerçekleştirdiğinizde çocuğunuz duygusal olarak kendini vedalaşmaya hazırlamaya başlar. Örneğin; ellerinizi iki kez çak yapıp el sallamak ya da size özel kısa bir şarkı oluşturmak gibi. Ayrılma öznesini değiştirin: Ayrılırken zorlanan çocuklar için ayrılma öznesinin değişmesi vedayı kolaylaştırabilir. Örneğin babadan ayrılırken güçlük yaşayan bir çocuğa anne eşlik edebilir.  Zamanla ilgili hassasiyet gösterin: Çocuğunuzu okula götürürken ve okuldan alırken zamanlama ilgili hassasiyet göstermeniz önemlidir. Okula geç kalması, zamanında kaynaşmış bir grubuna dahil olmasını zorlaştırabilir. Okuldan alırken ise kısa süre de olsa geç kalmanız yetişkin dünyasında kolay tolere edilse de çocuğun dünyasında değersizlik hissine ya da kaygıya neden olabilir. Ayrıca okula başlamadan önce, ayrılma ve kavuşma temalarını doğru ele alan çocuk kitaplarından da faydalanabilirsiniz.

Keşke tatil hiç bitmese

Uzun yaz tatili, çocuklar için büyük bir rahatlama dönemidir. Okul zamanı geldiğinde çocuklar, sosyal, eğitimsel ve duygusal açıdan strese girer. Bu süreçte çocukların kötü not alma, okula ayak uyduramama, tatili devam ettirme ısrarı, uyku, yemek ve ödev gibi kurallara adapte olamama gibi durumları oluşabilir. Bu adaptasyon sürecinde çocuğun durumu göz ardı edilmemeli ve stresin kaynağının bulunup ortadan kaldırılması önemlidir. Spor, açık havada etkinlik gibi çalışmalar çocukları sadece fiziksel olarak zinde tutmaz, ruhsal olarak da sağlıklı kılar. Çocukta oluşan enerjinin, hava ve koşullar sağlandıkça spor yoluyla harcanması faydalı olabilir. Çocukların haftada en az 3 gün fiziksel aktivitede bulunması çocuğun hem stresini azaltacak hem de düzenli ve sağlıklı uyku uyumasında ve sinir sisteminin düzenli çalışmasında faydalı olacaktır.

Gıda tüketiminde dikkatli olunması gerekir

Şeker içerin gıdalar tüketildiğinde anlık enerji sağlansa da çocuklarda böyle gıdaların, beyindeki stres hormonlarını olumsuz yönde etkileyerek daha çabuk sinirlenmeyi ve stres altına girmesini tetiklediği kanıtlanmıştır. Çocuklara daha çok süt ürünü, yeşil sebze, kuru meyve ve kuru yemiş yedirmeye çalışın. Şartlar mümkün oldukça çocukların güneş ışını almasını sağlayın. Güneş ışınlarının rahatlatıcı etkisinden sonbahar ve kış aylarında da çocukların faydalanması gerekmektedir. Özellikle ruhsal durum açısından çocukların düzenli bir uyku sistemine sahip olmaları gerekmektedir. Gelişim çağındaki çocukların, okul başlamadan bir ya da iki hafta evvel okul saatinde uyumaları ve bu kuralların sürdürülmesi özellikle mühimdir.

Tertipli ve düzenli olmak gerekir

Uzun yaz tatilinin son günlerinde çocuklarının odalarının düzenli ve toplu olması gerekir. Hem çalışma isteği yaratılması hem de sorumluluk almayı öğrenmesi açısından çocukların odalarını, kaç yaşında olursa olsun kendisinin toplaması ve düzenli tutmaları sağlanmalıdır. Eğitim yılı başlamadan çocukta stres gözle görülür bir artışta ise, ağlama krizleri, kendini yetersiz görme, içe kapanma, iştahsızlık ve ilgi kaybı yaşıyorsa bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşmekte fayda olabilir.