Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı; ince bağırsağın, gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyetidir. Genetik özelliği olan bu hastalıkta öncelikle ince bağırsakta hasar oluşur ve emilim bozukluğu görülür. Sonuç olarak ise; beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.

Belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı çok uzun zaman belirti göstermez veya belirtileri çok hafif seyreder. Bu hastalık tipik belirtilerle kendini gösterebileceği gibi farklı şikayetler sonrasında da ortaya çıkabilir. Hastalığın en yaygın belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir;

· Yaşa göre kilo azlığı,

· Karın bölgesinde oluşan öne doğru şişlik,

· Kansızlık,

· Kas zayıflığı,

· Eklem ve kemik ağrıları,

· Sürekli devam eden yorgunluk hissi,

· Dışkıda görülen anormallikler,

· Kusma,

· Bulantı,

· İshal,

· Nedeni tespit edilemeyen karaciğer bozuklukları,

· İştahsızlık,

· Büyüme geriliği,

· Ciltte oluşan döküntülü kaşıntılar,

Çölyak hastalığı kalıtsal bir sağlık sorunudur

Genetik bir hastalık olan çölyak hastalığına sebep olan ana faktör bağırsakların emilim işlevini yerine getirememesidir. Şöyle ki; alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışır. Vücudumuzun yeterince gıda alabilmesi, ince bağırsakta çok sayıda bulunan ve villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar tarafından sağlanır.

Çölyak hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece bağırsak yüzölçümü gittikçe azalır ve alınan gıdalar emilemez hale gelir. Çölyak hastalığı tam da bu sebeple meydana gelir.

Tedavi edilmemesi durumunda kısırlığa neden olabilir

Çölyak hastalığı tedavi edilmediği takdirde kısa ve uzun vadede birçok hastalığa davetiye çıkarıyor. Kansızlıktan anemiye, ciddi kilo kayıplarından büyüme geriliğine kadar daha birçok problem kendini gösterebilir. Çölyak insan sağlığı üzerinde ciddi tahribatlara sebep olduğundan bunların dışında gebelikte düşük ve hatta kısırlığa kadar yol açabilir.

Çölyak hastalığında tanı koyma süreci

Tanı; çölyak hastalığına özgü antikorların kanda belirlenmesi ve endoskopi ile ince bağırsaktan alınan biyopsilerin değerlendirilmesiyle konulmaktadır. Bunun dışında genetik testler de uygulanabilir. Kesin tanı koymak için bazen endoskopik yöntemle ağızdan onikiparmak bağırsağına girilip, ince bağırsağın üç ayrı yerinden örnek alınıp, dokunun mikroskop altında incelenmesi gerekebilir. Doku örneklerinde, ince bağırsak yüzeyinde emilimi sağlayan parmak şeklinde ve villüs adı verilen yapıların düzleşmesi, yassılaşması çölyak hastalığına işaret eder.

Glütenden uzak durmak çok önemli

Çölyak hastalığıyla mücadele edebilmek için öncelikle yaşam tarzınızda değişikliğe gitmeniz gerekir. Bu anlamda söyleyebiliriz ki tek tedavi yöntemi ‘glütensiz’ sıkı bir diyettir. Diyetin sıkı bir şekilde uygulanması ile düzleşen ince bağırsak yüzeyi normal şeklini ve işlevini tekrar kazanmaktadır. Az miktarda alınan gluten bağırsaklardaki tahribatın tekrarlamasına neden olur. Bu sebeple çölyak hastaları glutenden tamamen uzak durması gerekir.

Glüten sadece tahıl ve buğdaylarda bulunmaz. Bunların dışında birçok hazır gıdada glüten vardır. Çölyak hastaları, hazır gıdalar alırken mutlaka paketinde yazan içeriğe bakmalı, paketsiz hiçbir hazır gıdayı yememelidir.

Çölyak hastaları hangi besinlerden uzak durmalı?

· Buğday, yulaf ve çavdar unundan yapılmış her türlü yiyecek,

· Bulgur, makarna, erişte, kuskus,

· Bisküvi, simit, kraker,

· Pasta, börek, çörek,

· Şehriye çorbası, tarhana çorbası, erişte çorbası, tüm hazır çorbalar,

· Unlu tatlılar; baklava, tulumba, revani, lokma, kekler,

Eğer, siz de yukarıda belirtilen yasaklı listesinden uzak durur ve glutensiz bir yaşamı seçerseniz bu hastalığı alt edebilirsiniz!