İSTANBUL

Panelde, Türkiye ve Ukrayna'nın karşılaştığı bölgesel zorluklar ve bunların taraflar için nasıl faydalı hale getirebileceği, iki ülke arası ilişkilerin stratejik partnerlik sayılıp sayılmayacağı ve ülkeler arasındaki ilişkide önceliğin neye verilmesi gerektiği konuşuldu.

 Kadir Has Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Türkiye ile Rusya ilişkilerinin, diğer meselelere etkisi devam ettiği sürece Türkiye'nin daha dengeli bir politika izlemek isteyeceğini belirterek, "Bunun çözümü de tek başına Türkiye'nin yapabileceği bir şey değil ama Ukrayna ile ikili ilişkileri geliştirmeye ve daha yakın dostane stratejik bağlantılar kurmaya engel değil." dedi.

Çelikpala, doğrudan tarafı olmasa da kıyıdaşları olması sebebiyle Türkiye'nin komşusu sayılabilecek Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilimin ve olayların Kırım odağında yaşanmasının, Türkiye'yi işin içine çektiğini dile getirerek, şöyle devam etti:

"Buradaki en büyük anlaşmazlık Rusya'nın Kırım'ı tek taraflı olarak ilhak etmesi. Bu, Türkiye'nin kabul etmediği başlıklardan bir tanesi. Türkiye'nin istediği, Ukrayna'nın doğusuna hakim olan bu çatışmanın bir an önce sona erdirilmesi, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün tesis edilmesi gibi uluslararası toplumun genelinin istediği şeyler. Tabii Rusya bu konuyu konuşmak dahi istemiyor, tek taraflı bir olay olarak algılamış vaziyette. Meseleyi karmaşık hale getiren de Türkiye'nin Rusya ile son dönemde yakın ilişkisi. Bu yakın ilişki kısa vadede vazgeçilebilecek bir ilişki değil çünkü sadece Karadeniz'le değil, Türkiye'nin güneyindeki meselelerin çözümüyle de bağlantılı. Türkiye de öncelikli meselesi olan terörle mücadeleyi halletmeden kuzeydeki gelişmelerin içerisinde çok fazla görünmemeye çalışan bir aktör."

Türkiye ile Ukrayna ilişkilerinin hızlı biçimde geliştiğine değinen Çelikpala, "Ticari ilişkiler, iki tarafın yüksek düzeyli iş birliği konseyi çalışır halde. 2017-2019 dönemi stratejik belgesi imzalandı. Yurt dışına çıkan Ukraynalıların yüzde 71'i Türkiye'ye gelmiş. Ukrayna, turizm anlamında da yakın ortak haline dönüşmeye başladı. Böyle baktığımızda çatışmalar, gerginlikler arasında derinden derine gelişen birtakım ilişkiler de var. Bunun nasıl gelişeceğini, nereye doğru gideceğini zaman gösterecek gibi görünüyor." diye konuştu.

Çelikpala, Rusya'nın tek taraflı hareketleriyle operasyonel işbirliklerinin sona erdiğini anlattı.

Türk karar alıcıların, Türkiye'nin de içinde bulunduğu coğrafyada denge yakalamaya çalıştığını belirten Çelikpala, "Denge orta vadede de yakalanmayacak gibi görünüyor. Rusya'nın Gürcistan'da yarattığı bir oldubitti vardı. Gürcüler onu kabullenmiş görünüyor ama böyle değil. Ukrayna, Avrupa'nın ortasında bir yer olarak kabul ediliyor artık. Buradaki bir oldubittinin kapatılması mümkün değil. AB ülkeleri ve batılı aktörler de Rusya'ya yaptırımları her seferinde artırmaya başladı." dedi.

Çelikpala, "Rusya ile ilişkilerimizin diğer meselelerimize etkisi devam ettiği sürece Türkiye daha dengeli bir politika izlemek isteyecektir. Bunun çözümü de tek başına Türkiye'nin yapabileceği bir şey değil ama Ukrayna ile ikili ilişkileri geliştirmeye ve daha yakın dostane stratejik bağlantılar kurmaya engel değil." değerlendirmesinde bulundu.

- "İki ülke ilişkileri gelişmeye devam ediyor"

Ukrayna dış ilişkilerden katılımcılardan Foreign Policy Council'den Hanna Shelest de Ukrayna-Türkiye ilişkilerinde çok sayıda iletişim ve temas noktası olduğundan ilişkilerin politik, ekonomik ve kültürel olarak genişlediğini anlattı.

Shelest, Türkiye'nin, Ukrayna'nın ulusal önceliklerini ve uzun dönemde Ukrayna için neyin önemli olacağını anladığını belirterek, "Rusya-Türkiye ilişkisine, Türkiye'nin AB'yle yaşadığı problemlere rağmen Türkiye ve Ukrayna kendi gündemlerini nasıl yöneteceğini buldu. İki ülke ilişkileri gelişmeye devam ediyor. " dedi.

Türkiye-Ukrayna Siyasi İlişkiler Hakkında

Türkiye, Ukrayna’nın bağımsızlığını 16 Aralık 1991 tarihinde tanımış, diplomatik ilişkiler 3 Şubat 1992 tarihinde tesis edilmiştir. 
Türkiye-Ukrayna ilişkileri 2011 yılında kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey (YDSK) mekanizmasıyla stratejik ortaklık düzeyine yükseltilmiştir. 
Ukrayna’yla ekonomik ve beşeri ilişkilerin güçlendirilmesi hedefi doğrultusunda 1 Ağustos 2012 tarihinde vizesiz seyahat rejimi uygulamaya konmuştur. 
2016 yılında Ukrayna’ya ihracatımız 1,25 milyar ABD doları, Ukrayna’dan ithalatımız 2,55 milyar ABD doları olmak üzere ticaret hacmimiz 3,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 
Ukrayna’da faaliyet gösteren yaklaşık 600 Türk firmasının bu ülkedeki toplam yatırım tutarı, üçüncü ülkeler üzerinden gerçekleştirilenlerle beraber yaklaşık 2 milyar dolardır. Ülkede faaliyet gösteren müteahhitlik şirketlerimizce bugüne kadar üstlenilen 162 projenin toplam değeri 5,1 milyar dolardır. 
Turizm, Türkiye ile Ukrayna arasında önemli bir işbirliği alanıdır. 2016 yılında ülkemizi ziyaret eden Ukraynalı turist sayısı 1 milyon 45 bine ulaşmıştır. 
Ülkemizin Kiev’de Büyükelçiliği, Odesa’da muvazzaf Başkonsolosluğu, Simferopol’de Fahri Başkonsolosluğu (münhal) ve Harkiv’de Fahri Konsolosluğu bulunmaktadır. 
Ukrayna’nın ise Ankara’da Büyükelçiliği, İstanbul’da muvazzaf Başkonsolosluğu; Antalya (münhal), Bursa, Çanakkale, Dalaman ve İzmir’de ise Fahri Konsoloslukları mevcuttur.