İSTANBUL

Bu önemli gün, engelli insanları anlayabilmek açısından oldukça büyük öneme sahip. Çünkü gündelik hayatta karşılaştıkları sorunlar sadece engellilerin değil, hepimizin sorunudur.

Bugün gerek sosyal yaşamda gerekse iş yaşamında kendilerine çok zor yer bulan ve yaşamın birçok alanında çeşitli “engeller” ile karşılaşan engelli insanlarımızın farkına varmak ve onlarla birlikte yaşadığımızı unutmamamız gerekiyor. Bu nedenle, fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan tam iyi olma hali olarak tanımlanan sağlığın korunması ve geliştirilmesi için çaba sarf edilmelidir.

3 Aralık’ın Dünya Engelliler Günü olarak kutlanması elbette ki çok önemli, ancak engelli vatandaşlarımızı sadece yılda bir gün hatırlamak ve sonrasında unutmak doğru bir yaklaşım değildir. Engelli vatandaşlarımız için, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kamu otoritelerince alınacak önlemlerin, tedbirlerin ve yapılacak organizasyonların, sivil toplum örgütlerini de içine alacak biçimde daha da yaygınlaştırılmasını ve somut adımların atılması gerekmektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15’i, yani 1 milyardan fazla kişi çeşitli yeti yitimi (Engellilik) durumuna sahiptir. Engellilik oldukça çeşitlilik göstermekte, nüfusun yaşlanması ve kronik hastalıklardaki artış nedeni ile engelli sayısı da artmaktadır. Her yıl farklı bir temanın sahiplenildiği bu özel günde, hükümet desteği ve sivil toplum kuruluşlarının organizasyonlarıyla çeşitli aktivite ve kampanyalar düzenleniyor. 

Hayatın neredeyse her alanından kendilerini soyutlamak zorunda kalan engelliler için yapılabilecek en iyi şey, "engelleri ortadan kaldırmak."

Bizlerde Son-An Gazetesi olarak engelli vatandaşlarımızın taleplerini ve sorunlarını dile getirmek istedik. Bunun için  ELELE Çift Engelliler Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezi Özel Eğitime Muhtaç Çocuklara Yardım Derneği'yle söyleyişi yaptık. Söyleyişimizde ELELE Derneği'nin Yönetim Kurulu Başkanı Turgut  Sonuşen ile yaptık.

1) ELELE derneği nedir ne yapar?

1 - Derneğimizin adı : ELELE Çift Engelliler Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezi Özel Eğitime Muhtaç Çocuklara Yardım Derneği'dir. Toplumumuzun en dezevantajlı kesimi olan birden fazla engeli olan bireylere  Zihinsel engelin yanında başka engel gruplarını da  kapsayan engelli bireylere yardım ve hizmet etmek üzere 1995 yılında Bayrampaşa'da  engelli çocuğa sahip 3 aile tarafından kurulmuş ve halen faaliyetlerine Sefaköy'de devam etmektedir.

2)Faaliyetleriniz nelerdir?

2 - Derneğimizin faaliyetleri, öncelikle ailelerin bilinçlendirilmesi ve ailelerin psikolojik yönden destek vererek özellikle annelerin güçlü olmasını sağlamak. Çünkü bilinçli ve güçlü olan annelerin başta çocuklarına, ailesine ve topluma kazandıracağı çok şeyler vardır. Engelli bireylerimizin başta eğitim, sağlık, öz bakım  hizmetleri olmak üzere ortez, protez tekerlerli sandalye gibi sorunlarını çözmede çözüm bulmakta, yine  ihtiyacı olan ailelerin mutfak, giysi ve ev eşyaları gibi ihtiyaçlarına  yardımcı olmak. Derneğimiz, engelli çocuklarımızın sağlam olan  okula giden kardeşlerine de psikolojik destek sağlamakta, problem yaşadıkları derslere destek olmak amacı ile takviye dersler vermektedir. Bütün başvuruları değerlendiremesekte engelli çocuklarımızın yüksek öğrenime devam eden kardeşlerine burs sağlamaktayız.

3)Engellilerle ilgili sizin eksik gördüğünüz veya onlar tarafından dile getirilen toplumsal sorunlar ve şikayetler nelerdir?

3 - Engelliler ile ilgili sorunlarımız, hala sağlıklı bir şekilde engel gruplarını ve şehirleri kapsayan nüfus tespit çalışması yoktur. Bu toplumumuz için çok önemlidir, bu sayı tespit edilirse ihtiyaca göre okul, eğitim ve çevre düzenlemeleri o yoğunluğa göre yapılır. Çevre düzenlemesi ile ilgili çok büyük sıkıntılarımız var. Kaldırımlar çok yüksek, rampalar yok var olanlara da araçlar park edilmekte. Zaten az olan engelli park yerlerine sağlam olan arkadaşlar araçlarını çekmekteler. Bina girişlerine göstermelik çok dik rampalar yapılmakta, kamuya ait binalar örnek olması gerekirken en büyük sıkıntı kamu binalarında yaşanmakta, okula giden engelliler üst katlarda olan sınıflarda derslere girmekte, asansör olmayan okullarda merdivenlerden ailelerinin sırtında çıkmak zorunda kalıyorlar. Son zamanlarda sayıları artmasına rağmen engellilere uygun toplu taşıma araçları yetersiz kalmakta olanlarda bazı şoför arkadaşların zihniyetleri yüzünden kullandırılmak istenmemektedir. Örneklerini basında görmekteyiz. Engelli bireylerin rehabilitasyon merkezlerinde eğitim alabilmeleri için çıkarmaları gereken sağlık raporları çok zor alınmakta, rapor veren hastanelerden aylarca randevu alınamamakta. Eylül ayında Milli Eğitim tarafından hayata geçirilen rehabilitasyon merkezlerindeki kamera sistemi yüzünden eğitim alan engellilerin zaten az olan ayda 40 ar dakikalık 8 ders olan eğitimleri yarı yarıya düşmüş ve mağdur edilmiş durumdalar. Evde bakım ve engelli aylığı almada maaş bağlama kriterleri eve giren gelir 1 Tl artması durumunda bağlanan aylık kesilmekte ve ödenen paralar geri istenmekte ödenmeme durumunda icra takibi başlamaktadır. Devletimizin bayramlarda ödediği bayram ikramiyeleri gelire eklenmekte ailelerin gelirleri artmış sayılmakta ve maaşları kesilmektedir. Engelli bireylerimizin hayatlarını kolaylaştıracak olan araç gereçler emsallerine göre daha pahalı satılmakta, firmalar az satıldıkları için fiyatı yükseltmekte, halbuki firmalar sosyal sorumluluk bilinci ve proje kapsamında bu araç gereçleri cüzi fiyatlarla satmaları gerekir.

4)  Engellileri topluma kazandırma ve onları teşvik etmek için çalışmalarınız nelerdir?

4 - Derneğimizin, engellileri topluma kazandırma faaliyeti olarak hizmet verdiğimiz grup toplumun en dezavantajlı kesimi olduğu düşünülürse bu kesimin topluma kazandırılması  için ilk başta öz bakım becerilerinin kazandırılması  gerekmektedir. Bizde çalışmalarımızla çocuklarımızın ailelerine olan bağımlılıklarını azaltarak ailenin zaten çok olan yüklerini azaltarak ailenin ve çocuğun toplumda daha çok yer alabilmelerini sağlamaktır. Bunun için cocuğun ve ailenin toplum içine çıkabilmesi için öncelikli olarak topluma engelli bilincinin verilmesi gerekir. Zaten cocuğunun dışarıda her an ne yapacağını bilmedikleri için ailelerin yaşadıkları tedirginlik toplumun garipseyen, acıyan, kızan bakış ve davranışları ile aileler ve çocuk daha çok toplumdan uzaklaşıyorlar ve evlerine kapanıyorlar. Toplumun şunu göz ardı etmemesi gerekir, bu çocuklarda toplumun bir parçası ve gerçeği, sağlam olan arkadaşlarının ne hakları varsa bunlarında var. Zaten engelli olan yaşantıları birde toplum, çevre ve her türlü olumsuzluklar karşısında çıkan engellemeler neticesinde daha da zorlaşmaktadır. Toplum empati yaparak bu çocuklarımıza bakış açılarını ve davranışlarını değiştirmek zorundadır. 

5)  Yurt dışında bedensel engelliler için gerek teknoloji gerekse de hayat standardı maalesef ülkemizde yok bunların Türkiye’ye aktarılması ve uygulanması konusunda devlet veya özel kuruluşlarla herhangi bir çalışmanız oldu mu? 

5 - Yurt dışında engellilerin kullandıkları araç gereç onların hayat standartları ve geçim endeksleri yüksek olduğu ve bir çoğu devlet tarafından ücretsiz karşılandığı için bizlerin kullandıkları araç gereç in çoğu yurtdışından döviz ile geldiğinden bizim burada fiyatları çok yüksek oluyor. O yüzden bizim engellilerin faydalanmaları az oluyor. Son senelerde engellilere sağlanan sosyal haklar artmasına rağmen yine de yetersiz kalmaktadır. Bizde dernek olarak bu teknolojilerden faydalanmak ve üyelerimizi kullandırtmak isteriz fakat sponsorlar vasıtası ile ulaşabildiğimiz için derneğimizin imkanları sınırlı olduğundan   herkese yetemiyoruz.  Ben dernek başkanı olarak aynı zamanda Türkiye Zihinsel Özürlüler Federasyonu yönetim kurulundayım. Geçen dönemde Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Uluslararası İlişkiler sekreteri idim yurtdışı ve yurt içi engellilere verilen hizmet ve imkanları az çok biliyorum. Gerek federasyon ve gerekse konfederasyon vasıtası ile devlet yetkilileri ile yapılan toplantılarda kendilerine engelliler adına hizmetlerin ve imkanların daha fazla verilmesi hususunda istişarelerimiz oluyor ve işbirliği önerilerimiz bildiriliyor.

6) Engelli arkadaşlarımız, kardeşlerimiz için derneğiniz bünyesinde bizim ve okuyucularımızın yapabileceği şeyler nelerdir? Ne tavsiye edersiniz?

6 - Engelli bireylerle empati kurun. Ailelere muhakkak bir günahın vardı o yüzden başırna geldi düşüncesi ile değil acıma duygusuyla değil sadece onun bir birey olduğunu sizinle aynı haklara sahip olduklarını düşünerek yaklaşın. Engellileri toplumun bir gerçeği olarak kabul edip sadece belirli günlerde göstermelik anmalar ve hatırlamalar yerine her gün ve her an onların hayatlarını  kolaylaştırın veya en azından bende bir engel koymadan katkı sunarım diye düşünerek engelli otoparklarına, rampalara aracınızı  park etmeyin, avm erde asansörlerde onlara öncelik tanıyın, toplu taşıma araçlarına binip inerken yardım edin, haklarını aramada haksızlık edenlerin karşısında onların yanında yer alın .  Çevrenizde akrabalarınız arasında ve komşularınız arasında engelliler varsa onları dışlamayın, ziyaret ederek ailelerine ve kendilerine değer verdiğinizi daima hatırınızda olduğunu ve  en önemlisi sevdiğinizi hissettirin. Unutmayın acılar paylaştıkça azalır, sevgiler paylaştıkça çoğalır.

7)Engellilerin talepleri nelerdir?

-Herkesle eşit haklara, fırsat ve olanaklara sahip yurttaşlar olarak yaşamak istiyoruz.

-Nitelikli ve erişilebilir bir eğitim istiyoruz.

-Haklara, hizmetlere ve bilgiye erişimin önündeki engellerin kaldırılmasını istiyoruz.

-Herkes için tasarlanmış kentler, sokaklar, konutlar, toplu taşıma araçları, ürünler istiyoruz.

-Toplumsal yaşamda, bilimde sanatta ve siyasette etkin olarak yer almak istiyoruz.

-Temsil organlarında sadece engelli sorunları için değil ülke ve dünya sorunlarının çözümüne katkı sunabileceğimiz için de yer almak istiyoruz.

-Her şeyden ücretsiz ve indirimli yararlanmak değil, ilave giderlerimizi karşılayacak düzenli bir engelli aylığı almak istiyoruz.