75 yıl önce gece yarısı 01:30’da yaşanan depremde 700 Tosyalı hayatını kaybetmişti.27 Kasım 1943’te Ladik ve Tosya ilçeleri arasındaki geniş bölgeyi etkileyen şiddetli yer sarsıntısında bölgedeki ondan fazla ilçede büyük yıkım bıraktı. Bölgedeki deprem etkinliği 20 yıl boyunca daha düşük şiddette fakat yıkıcı birkaç depremle daha devam etti.7.2 büyüklüğünde yaşanan deprem, geniş bir alanı etkilemiş ve doğuda Taşova’dan, batıda Ilgaz’a kadar uzanan kasaba ve köylerde hissedilmişti. Bölgede büyük hasara ve can kaybına yol açan depremde yaklaşık 700 insanımız Tosya’da ve toplamda 2.824 kişinin hayatına mal olmuş, 5 bin kişi yaralanmış , 40 bin bina yıkılmıştı.

Bu felakette hayatlarını kaybeden vatandaşlarımızı bir kez daha rahmetle anıyoruz.

Bu akşam başı dumanlı Ilgaz’ın
Devrez’in üstünde bulutlar,
havada yağmur ağrılığı…
kepenkler erken çekildi,
Hanönü’nden dağıldı memurlar,
kısa kesti paydos düdüğünü çeltik fabrikası…
sustu dokuma tezgahları,
durdu iki bin mekik,
iki bin dokumacı vardı uykuya,
saat biri otuzbeş geçiyor…
köpekler silkindi uykudan
değişti bir anda manzara,
canlı cansız devrildi ne varsa ayakta,
yok oldu insan emeği…
döküldü sokaklara insanlar,
ölüler kaldı yerinde…
vakitsiz giden hastalarına,
üzülecek hemşireler kalmadı…
sağ kalan çocuklarımız bir daha,
karşısına çıkmayacaktır öğretmen Nazım’ın.
çocuğunu emziren kadının
soğudu memesinde sütü…
kimler dönecek köyüne,
hana sağ inenlerden;
yolcular yataklarında gömülü atlar ahırda ölüdür.
bozuldu tezgahlar,düzenler,
mekik tutan eller kırıldı;
yarın çeltik fabrikası işbaşı çalamaz,
artık uyandıramaz çalsa da
yedi yüz Tosyalıyı uykudan! …”

(Rıfat Ilgaz)