AŞKABAT

Aral Gölü'nü Kurtarma Uluslararası Fonu (IFAS) kurucu ülkeleri devlet başkanları zirvesi Türkmenistan'da yapıldı.

IFAS'ın dönem başkanı Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov'un ev sahipliğinde Türkmenbaşı kentinde düzenlenen toplantıya Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katıldı.

Devlet başkanlarının beşli görüşmesinin ardından IFAS'ın kurucu ülkeleri devlet başkanları konseyinin genişletilmiş toplantısı gerçekleştirildi.

Zirvede konuşan Berdimuhamedov, Orta Asya'daki en önemli meselelerden birinin su kaynaklarının entegre yönetimine ilişkin bölgedeki tüm ülkelerin çıkarlarını dikkate alacak yasal bir mekanizmanın oluşturulması olduğunu vurguladı.

Türkmenistan'ın girişimiyle BM ile Aral Gölü'nü Kurtarma Uluslararası Fonu arasında iş birliği kararının BM Genel Kurulu'nda kabul edildiğini anımsatan Berdimuhamedov, BM ile IFAS arasındaki koordinasyonun Aral Gölü ile ilgili daha yakın iş birliği için imkan sağlayacağını dile getirdi.

Nazarbayev de Orta Asya'daki sınır aşan su kaynaklarının bölge halkının ortak mülkü olduğunu kaydederek, Aral Gölü havzasındaki su kaynaklarını yönetme, dağıtım, kayıt ve kontrol sistemlerinin otomatikleştirme zamanının geldiğini söyledi.

Zirvenin bölgesel su kaynaklarının kullanılması konusunda bölgesel iş birliği sürecine yeni ivme kazandıracağını belirten Nazarbayev, su kaynakları konusunun çözülmesinin Orta Asya’da istikrarlı gelişmenin sağlanması açısından önemli olduğunu bildirdi.

Mirziyoyev ise yaklaşık 10 yıl aradan sonra yapılan toplantının IFAS faaliyetinde yeni bir sayfa açacağını ve bölgesel iş birliğine ivme kazandıracağını anlattı.

Aral Gölü'ndeki felaketin giderek derinleştiğini, havzadaki çölleşmenin devam ettiğini, su kaynaklarının azaldığını, toprak erozyonu ve diğer iklim değişikliklerinin görüldüğünü anımsatan Mirziyoyev, "Aral Gölü havzasındaki sosyo-ekonomik durumun iyileştirilmesine yönelik tüm ülkelerin menfaatlerini dikkate alarak su ve çevre sorunlarının çözümü için çabalarımızı birleştirmemiz lazım." dedi.

Rahman da iklim değişikliğine bağlı olarak son 50 yılda Tacikistan'daki buzulların yüzde 30'una tekabül eden bin civarında buzulun eridiğini ve bunun sonucunda 1960 yılına kıyasla bölgede kişi başına düşen suya erişimin dört kat azaldığını aktardı.

Su talebinin hızla arttığını belirten Rahman, bölgede içme suyu temininin iyileştirilmesi için Sarez Gölü su kaynaklarının kullanımı konusundaki inisiyatifini yineledi.

Ceenbekov ise Kırgızistan'ın bölgede siyasi diyalog ve karşılıklı iş birliğinden ve IFAS'ın reform edilmesinden yana olduğunu söyleyerek, "Kırgızistan, ülkelerimizin ve halklarımızın yararına bölgedeki su ve enerji kaynaklarının sürdürülebilir kalkınmasına açıktır." ifadelerini kullandı.

Toplantının ardından Cumhurbaşkanları ortak bildiriyi imzaladı.

Bildirinin içeriğine ilişkin açıklama yapılmadı.