Bir eski eser restorasyonunun nasıl yürütüldüğünü ve bu işi üstlenen kişi veya firmaların nelere dikkat etmesi gerektiğini merak ederek düştük yollara…Aslında bu konuyu bir mimardan daha net öğrenebilirdik ama en altta neler oluyor, en alttakiler olaya nasıl bakıyor veya çalışmayı nasıl sürdürüyorlar diye mimarla görüşmemize başka bir zaman ayırmayı yeğledik.

Beyoğlu-Tünel’de bir ofis: MB Restorasyon… Çaldık kapısını. Kapıyı açan kişiye kendimizi tanıttık, niyetimizi anlattık. O da kendisini Metin Baş olarak tanıttı. Ofiste yalnızdı. Gideceği bir yer varmış ama bizim için kaldı. Zamanı daraltmamak için Metin Bey’e ilk sorumuzu yönelttik.

Kendinizi bize tanıtır mısınız?

Ben Metin Baş… MB Restorasyon firmasının sahibiyim. Kastamonuluyum. 14 yaşında geldiğim İstanbul’da kum ve çimento karmakla başladım inşaat işlerine… Bir süre sonra taş işçiliği ve mermercilik yaptım.

Biliyor musunuz, yüzü soğu, yüzeyi tırmalayıcı olsa da taş insanla konuşuyor. Özellikle restorasyona tabi tutulmuş eski eserlerde mermer, kendisini yapıyla bütünleştiren kişinin ilgi ve yetenek seviyesini ortaya koyuyor.  İşte ben böylesi bir sektörde 29 yılımı doldurdum.

Genel olarak bir binanın restorasyonu hangi safhalardan geçer? Siz nereden itibaren devreye girersiniz?

Önce şunu belirtmeliyim: Yeni bina yapımı ve süreci ile eski eser bir binanın restore edilmesi farklı şeylerdir. Biz, her iki inşaat şeklinin her safhasında olmakla birlikte eski eser inşaatında daha da hassas davranmak gerektiğine inanıyoruz.

Restorasyon öncesinde rölöve ve restitüsyon safhaları vardır. Bu safhalarda tüm evrak ve projeler tamamlanıp Koruma Kurullarına verilir. Projelerin incelenip yerinde görülmesi ve onaylanmasından sonra raportörler kendi görüşlerini yazar ve yetkili kurullara verirler.

Yeniden düzeltmeler gerekebilir. Ben kendi sınırlarım içinde kalmak için bu konulara daha fazla girmek istemiyorum.

Beyoğlu bölgesinde inşaatlarda çökme, çalışanların binalardan düşmesi veya parça kopması olaylarını basında sıkça okuyoruz. Tedbirler manzumesi ne şekildedir?

Doğru söylüyorsunuz. Beyoğlu Belediye Başkanı inşaat güvenliği, yapım ve yıkım konusunda hassastır. Bizatihi kendisi bu konuları takip eder.

Lütfen bunu sadece ceza kesmek şeklinde anlamayın. Zabıta inşaat alanlarını gezer, yerinde tespitlerini yapar. Yıkım güvenliği, araç ya da insan trafiğinin aksamaması konusunda uyarılarda bulunur hatta yardımcı bile olur. Bundan sonrasında iş, yıkımı yapacak kişiye veya firmaya aittir.

Kazaların önlenmesinde sizce nelere dikkat etmek gerekir?

Bir inşaatta çalışanlar önce insandır, dolayısıyla insan halinden anlamak gerekir. Her firmanın sahibi çalışanlarına karşı şefkatli davranmayı bilmelidir. Kazaların önlenmesinde uyulması gereken hususları birkaç madde halinde şöyle sıralayabilirim:

1. Hastası ve ailevî sebepleri olan insanlar dalgın ve dikkatsiz olabilir. Firma sahibi onlara

çare olmalıdır. Ağır şartlarda kendi haline bırakılan bir işçi kendisini yalnız hisseder.  Dolayısıyla kendisini iyi hissetmeyen kişi /ler de işe yöneltilmemelidir.

1. İnşaatta çalışacak kişiye iş güvenliği eğitimi verilmelidir. Ayrıca iş güvenliği elemanı

işçilerin başında bulunmalıdır. Çalışanlar arasından bir kişiye de sağlık eğitimi aldırılmalıdır. Çalışanların mutlaka sigortalarının başlatılması, kaçak yabancı işçi çalıştırılmaması gerekir. Zaten Beyoğlu Belediyesi bu belgeler kendisine doğru ve zamanında verilmediği takdirde işi yapacak firmaya müsaade yazısını vermez.

1. İş güvenliği malzemelerinin çalışma alanında tam olarak bulundurulması, işçilerin iş

kıyafetlerini giymeleri, iş teçhizatını (inşaat alanında bulunanların başlarına baret, kaynak yapanların gözlük, cam silecek olanları emniyet kuşağı vb.) takmaları sağlanmalıdır. İlgisiz kişilerin inşaat alanına girmemesi ve inşaatın yakın çevresinde yürümemesi konusunda uyarıcı yazılar asılmalıdır.

1. Aslında inşaat alanına asılan talimatlara herkes uymak zorundadır. Ayrıca bütün

çalışanlar emniyetsiz gördükleri her duruma müdahale etmekte yetkilidirler. İnşaata girmek gerekiyorsa mutlaka yetkililerden izin almak zorunluluğu vardır.

1. Bir işi üstlenmiş kişinin aşırı cesur davranması, riskli işlerde arkadaşlarından yardım

almadan çalışmaya yönelmesi veya yerlerdeki elektrik kablolarına karşı dikkatsiz davranması talimatlara aykırıdır ve mutlaka kazaya davetiyedir.

Binanın kendiliğinden çökmesi nasıl olabiliyor?

Genellikle yapımı çok eski tarihli olan binalar her zaman yıkılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Zamanında bakımları yapılmayan binalar için için yağmur ve kar suları tahribata yol açar. Önlemi alınmayan her türlü bina yıkılmaya mahkûmdur.

Eski eser niteliği olan yıkılmış binaların projeleri hemen üretilmeli, eski eser restorasyonu yapan mimar ve inşaat ekiplerine verilmelidir. Aksi halde tarihi esere kötülük yapılmış olur. Her yapılan binaya akma, sızma, şişme, kırılma vb nedenler dolayısıyla beş yıl garanti verilmelidir.

Metin Bey, çalışma temponuz oldukça yüksek. Daha kritik konular da var mıdır?

Çalışanlar ve aile fertleri ile oldukça geniş sayıda bir kitlenin sorumluluğunu taşıyorum.  Mevzuattaki değişiklikleri mutlaka takip etmem gerekiyor. Kontrol elemanları çalışanların başında olsa da ben sık sık kontrol elemanlarını kontrol ediyorum.

Yapılan işlerin projeye uygunluğuna bakar, muhtemel gelişmeleri mimarla görüşürüm. Belediye Zabıta memurları inşaata geldiklerinde onlara bilgi veririm. Gündüz çalışmaları trafiği aksatacak şekilde olursa gece çalışması gerekebilir. Bunun için de önceden gece çalışma izin belgesini alma zorunluluğu vardır.

Kendinize zaman ayırabiliyor musunuz?

Sizin de gördüğünüz gibi çalışmalarımızın vicdanî ve hukukî bağlayıcılığı vardır. Özellikle inşaattaki güvenliğin bir maddesini bile önemsiz göremezsiniz. Bu nedenlerle kendime gerçekten az zaman ayırabiliyorum. Mesai bittikten sonra huzur köşem olan evime gidiyorum. Başımı yastığa huzur içinde koyduğum zaman yorgunluğumu unutuyor ve mutlu oluyorum.

Tatil zamanlarında en büyük tutkum av yapmaktır. Kastamonu’da köyüme giderim. Köyün eskileriyle sohbet eder, hal hatır sorarım. Ekibimle birlikte İstiklâl Caddesi’nde 20 civarında binanın restorasyon işini yaptım. Bu binaların eski ve yeni hallerini içten ve dıştan çektiğim resimlerle albüm haline getirdim.

Eski binaların ahşap dekorları çok güzel bir işçiliğe sahiptir. Merdiven başları, dolap kapakları, kapılar ve tokmakları sanatkârane işlenmiştir. Gerçekten göz nuru vardır. Bunların da resimlerini çeker arşivimde saklarım.

Osmanlı dönemi mezar taşlarının yüzey temizliği, yatmış olanların yeniden dikilmesi ve etrafının düzenlenmesi gibi olaylar beni eski yazıyı öğrenmeye de itmiştir. Bir pul koleksiyonum vardır. Geriye baktığımda bunlar da benim anılarım arasında yer alacaktır.

Size çok teşekkür ediyor, zorlu çalışmalarınızda kolaylıklar ve başarılar diliyoruz.

Size istediğiniz bilgileri verebildiysem ne mutlu bana!